راهنماي ثبت علامت تجاري صنعتي يا خدماتي
09123707174 + 44283672 021
نشانه هايي هستند كه براي معرفي كالاها و محصولات صنعتي و يا خدماتي از لحاظ كيفيت و ضمانت جنس آنها مورد استفاده قرار مي گيرد. اين علائم ممكن است اسامي مركب شامل نقش تصوير و كلمه بوده يا به صورت تفنني (فانتزي) مانند ادكلن عقرب يا به صورت اسم منطقه وشهر (عسل سبلان اردبيل) و بالاخره به شكل علامت و ترسيمات برچسب اتيكيت و يا آهنگ مخصوص و غيره باشد.
مدارك مورد نياز براي اشخاص حقيقي
1- تصوير برابر اصل شده شناسنامه و كارت ملي و كدپستي 10رقمي
2- ارائه پروانه بهره برداري يا مجوز توليد يا پروانه كسب برابر اصل شده يا نامه ايي از واحد يا صنف مربوطه مبني بر ارائه خدمات جهت اداره ثبت علائم تجاري
3- امضاي وكالتنامه
4- تصوير علامت مورد نظر به ابعاد 8*8 سانتيمتر به تعداد 15 عدد و توضيح در برگي جداگانه درخصوص علامت و توصيف آن و مستند نام مورد نظر از فرهنگ لغت
5- كارت بازرگاني بنام شخص دارنده جواز (در صورتيكه علامت مورد نظر لاتين و يا غير فارسي باشد)
مدارك مورد نيازبراي اشخاص حقوقي يا شركتها
1- تصوير اولين روزنامه رسمي شركت(آگهي تاسيس)
2- تصوير روزنامه رسمي آخرين تغييرات هيات مديره شركت (دوره آن منقضي نشده باشد.)
3- امضاي وكالتنامه توسط دارندگان حق امضاي مجاز اوراق بهادار و مهر شركت
4- تصوير برابر اصل شده شناسنامه و كارت ملي و كدپستي 10رقمي
5- تصوير علامت مورد نظر به ابعاد 8*8 سانتيمتر به تعداد 15 عدد و توضيح در خصوص علامت و توصيف
6- كارت بازرگاني برابر اصل شده شناسنامه (در صورتيكه علامت مورد نظر لاتين باشد) قابل ذكر است كارت بازرگاني دقيقا بايد بنام دارنده جواز ك
7- ارائه پروانه بهره برداري يا مجوز توليد يا پروانه كسب برابر اصل شده
ماده ١ قانون ثبت علائم تجارتي و اختراعات در تعريف علامت تجارتي مقرر مي دارد:
(علامت تجارتي عبارت از هر قسم علامتي است اعم از نقش - تصوير - رقم - حرف - عبارت - مهر - لفاف و غيره آن كه براي امتياز و تشخيص محصول صنعتي تجارتي يا فلاحتي اختيار مي شود. ممكن است يك علامت تجارتي براي تشخيص امتياز محصول جماعتي از زارعين يا ارباب صنعت و يا محصول يك شهر و يا يك ناحيه از مملكت اختيار شود.
از ماده فوق مستفاد مي شود كه نوع علامت جنبه حصري ندارد بلكه با توجه به ابتكار از افراد براي شناسايي محصولات واحدهاي توليدي صنعتي يا خدماتي مانند حمل ونقل زميني هوايي يا دريايي به صورت كلمات حروف ارقام تصاوير افراد عادي يا دانشمندان ويا به صورت آهنگ باشد.
علامت تجارتي نه تنها بايد با ساير علائم تجارتي تمايز و تفاوت داشته باشد و با نوع و جنس كالا نيز ارتباط تنگاتنگ نشان دهد بلكه بايد توام با ابتكار و نوآوري ترسيم و تنظيم گردد و از اسامي عام وگمراه كننده در علامت استفاده نشود مثلا كلمه (شكر) را كه عام و ويژه كالا و جنس خاص است نمي توان به عنوان علامت انتخاب نمود.
اول - خصوصيات علامت تجارتي
علامت تجارتي بايد جديد ابتكاري و قابل انتقال بوده و گمراه كننده نباشد.
١- جديد بودن علامت تجارتي
منظور اين مي باشد كه علامت مورد استفاده بر روي محصول كه براي ثبت ارائه مي شود از حيث شكلي بايد جديد بوده و سابقه ثبت واستعمال توسط ديگران را نداشته باشد. در علائم مركب ممكن است در اجزا دو علامت مركب از يك كلمه مشابه استفاده شده باشد و اجزاي ديگر يكسان و مشابه نباشند به نحوي كه جز مشترك و مشابه دو علامت ميان صاحبان آنها موجبات اختلاف و دعوي را فراهم سازد.
شايان ذكر است كه با توجه به جدول طبقه بندي كالا هرگاه براي نوعي كالاي مشخص علامتي از طبقه اي خاص استفاده شود شخص ديگري كه پس از انتخاب علامت مذكور بخواهد براي كالاي خود از نوع مشابه از طبقه مزبور و از همان علامت قبلي استفاده كند با ممنوعيت استفاده و ثبت علامت مواجه خواهدشد.
٢- ابتكاري بودن علامت تجارتي
از خصوصيات ديگر علامت تجارتي ابتكاري بودن آن است يعني علامت بايد توام با طراحي و ظرايف شكلي باشد اگر علامت ساده باشد و با خود جنس اشتباه شود از محصول عرضه شده در بازار حمايت نمي كند و آثار خوب تجارتي يك علامت ابتكاري را در بر نمي گيرد . از طرفي ديگر ابتكاري بود ن علامت تجارتي ايجاب مي كند اسامي عام (مانند كلمه شكر) به عنوان علامت انتخاب نشود و بالاخره اينكه به كار بردن خطوط هندسي به شكل لوزي يا دايره و نيز انتخاب ارقام كه نشانگر كيفيت جنس باشد جنبه ابتكاري ندارد ولي اگر ارقام مورد استفاده با نوع كالا متمايز باشد براي استفاده به عنوان علامت خالي از اشكال خواهد بود.(مانند: عطر شماره ١١٤).
٣- عدم ايجاد اشتباه در نظر مشتري
علامت تجارتي نبايد طوري ترسيم گردد كه در نظر مشتري ايجاد اشتباه كرده و وي را در تشخيص و تمييز علائم تجارتي ديگر كه قدري با هم مشابهت دارند دچار سردرگمي و انتخاب نادرست كند. ايجاد اشتباه در نظر مشتري گاه ممكن است با انتخاب نام منطقه اي خاص به عنوان علامت تجارتي براي كالايي مشخص كه در اصل بين كالا و آن منطقه ارتباطي وجود ندارد صورت پذيرد به نحوي كه مصرف كننده به تصور اينكه كالا متعلق به آن منطقه است راجع به نوع مبدا جنس دچار اشتباه شده و در انتخاب و خريد كالا گمراه گردد.
٤- قابليت نقل و انتقال علامت تجارتي
با توجه به ماده ١٢ قانون ثبت و علائم و اختراعات كه مقرر مي دارد: (علامت تجارتي قابل نقل و انتقال است ولي انتقال آن در مقابل اشخاص ثالث وقتي معتبر خواهد بود كه موافق مقررات اين قانون به ثبت رسيده باشد) مستفاد مي شود كه علامت تجارتي قابل انتقال است. اما براي آن كه اين انتقال نسبت به اشخاص ثالث معتبر تلقي گردد. نحوه انتقال علامت از صاحب قبلي به صاحب جديد بايد به ثبت برسد.
ماده ١٤ آيين نامه قانون ثبت علامت و اختراعات نيز در اين مورد چنين مي گويد:
(تغييرات مربوط به علامت يا طبقه كالا يا صاحب علامت همچنين مربوط به تغييرات نشاني و تابيعيت و نماينده قانوني او در ايران رسميت نخواهد داشت مگر اينكه در ايران به ثبت رسيده باشد. ثبت اين تغييرات در روي صفحه مخصوص علامت مربوط به عمل خواهد آمد ثبت تغييرات به موجب اظهارنامه رسمي به امضا صاحب علامت يا نماينده قانوني او به عمل خواهد آمد...)
شايان ذكر است كه به موجب آيين نامه مذكور اظهارنامه در٣ نسخه تنظيم شده و شماره ثبت علامت در ايران نام اقامتگاه و تابعيت مالك جديد و بالاخره نام و نشاني نماينده قانوني او درايران نوشته مي شود. ضمنا اداره مالكيت صنعتي همچنان كه عهده دار مراحل تقاضاي ثبت اوليه علامت مي باشد رسيدگي و نقل و انتقال علامت تجارتي را نيز اقدام مي نمايد. در صورتيكه نقل وانتقال علامت تجارتي با سند عادي يا رسمي صورت گرفته باشد متقاضي بايد به هنگام ثبت انتقال علامت مدارك مزبور را نيز به اظهارنامه خود ضميمه نمايد و چنانچه علامتي در خارج از كشور به ثبت رسيده و صاحب آن بخواهد علامت مزبور به ايران انتقال دهد مكلف است رونوشت مصدق ثبت علامت در خارج ازكشور را به اظهارنامه خود پيوست نمايد. (مستفاد از تبصره ماده ١٨ آ.ق.ث.ع.و.ا).
دوم - انواع علائم تجاري
انتخاب و ثبت علامت تجارتي تابع شرايط خاصي است كه در قوانين كشورهاي مختلف با توجه به عرف جامعه عفت عمومي اخلاق حسنه مصالح كشور و رعايت مسائل مذهبي و اخلاقي محدوديت هايي براي آن پيش بيني شده است.
در اين قسمت ضمن بررسي علائم ممنوع انواع علامت تجارتي را با در نظر گرفتن موارد فوق بيان مي داريم:
١- علائم ممنوع
به موجب ماده ٥ قانون ثبت علائم و اختراعات زيرممنوع است:
- پرچم مملكتي ايران و هر پرچمي كه دولت ايران استعمال آن را به طور علامت تجارتي منع كند.
- علامت هلال احمر - نشانها - انگ هاي دولت ايران
- پرچم رسمي ايران با علامت مخصوص جمهوري اسلامي و شعار الله اكبر
- كلمات و يا عباراتي كه موهم انتساب به مقامات رسمي ايران باشد از قبيل دولتي وامثال آن
- علامت موسسات رسمي مانندهلال احمرو صليب احمر و نظاير آن.
- علائمي كه مخل انتظامات عمومي يا منافي عفت باشد.
٢- علائم تجارتي صنعتي و خدماتي
درماده ١ ق.ث.ع.و.ا. علامت تجارتي درمعناي عام آن به كار رفته است و شامل هر گونه نشانه اي كه براي امتياز و تشخيص محصولات تجارتي و صنعتي و خدماتي و بالاخره محصولات مربوط به صنعتگران تجار و كشاورزان استعمال مي شود.مثلا ((شهروند)) كه علامت تجارتي فروشگاه شهروند است برروي كليه اشيا فروشگاه مزبور الصاق مي شود . علامت ممكن است برروي محصولات كارخانه نصب شود مانند : شربت سرفه (اكسپكتورانت) كه برروي محصول الصاق مي گردد. علات صنعتي نشانگر محصول معين و جنس آن ميباشد مانند محصولات بهداشتي (داروگر). همچنين ممكن است علامت صنعتي كارخانه اي متعددباشد. شايان ذكر است كه علائم صنعتي محصولات موجب تشخيص تمييز كالاهاي مشابه اما با توليدمتفاوت ميگردد. مانند : (صابون نخل و زيتون) . درضمن موسسات خدماتي - تجارتي نيز براي ارائه بهتر خدمات به مشتريان و جذب مشتري علامت صنعتي انتخاب مي نمايند. مثلا مي توان درمورد خدمات حمل و نقل كلمه (هما) و از خدمات قاليشويي كلمه (شربت اوغلي) را به عنوان علامت تجاري نام برد.
٣- علائم فردي جمعي ساده مركب يا صوتي و تصويري
علائم فردي براي اشخاص معين حقيقي يا حقوقي استعمال مي شود. و مشخص كننده محصولات تجارتي متعلق به آنها مي باشد مانند (ارج) اما علائم جمعي براي تمييز محصولات معين يا اشخاص تهيه كننده از آنها استفاده مي شود مانند(سبلان) كه براي تشخيص و تمييز (عسل) آن منطقه (به طور كلي و بدون توجه به شخص معين ) از محل ديگر مي باشد و يا قالي كرمان كه از علائم جمعي است.
علامت ساده ممكن از ١ با چند كلمه يا حرف تشكيل شود مانند (١ و ١) و يا به صورت نقش و تصوير باشد مانند علامت (سوسمار) بر روي مداد .
در علامت مركب معمولا كلمه و نقش باهم به صورت تركيبي استفاده مي شوند . همچنين علامت ممكن است به صورت تصويري باشد مانند: منظره طبيعي كوه (سبلان ) يا كوه (دماوند) براي تبليغ آب معدني و عكس دانشمندي همچون (پاستور) براي تبليغ دارو.
علامت ممكن است به صورت صوتي و غير مادي معرفي گردد مانند آهنگ هاي موسيقي براي تبليغ كالا كه از راديو يا تلويزيون و گاهي هم به همراه شعر پخش ميشود.
سوم - اسم تجارتي
به موجب ماده ٥٧٦ ق.ت. ثبت اسم تجارتي اختياري است مگر در مواردي كه ثبت آن الزامي شناخته شود . بدين ترتيب تاجر مي تواند براي معرفي كالاي خود از اسم تجارتي استفاده كند . گاهي نام تجارتي كالا با اسم تجارتي يا علامت ساخت آن ادغام و به يك شكل شده و براي شناساندن خود محصول به كار مي رود به عنوان مثال محصول ( آدامس ) كه در آن نام تاجر به عنوان اسم تجارتي استفاده شده و در عين حال محصول را نيز معرفي مي كند و اين نوع علامت را در انگليسي و درفرانسه ناميده اند. به هر حال ممكن است اسم تجارتي غير از نام تاجر باشد مانند فروشگاه گل ياس .
انتخاب اسم تجارتخانه نبايد به نحوي باشد كه مشتريان را در تشخيص كالا گمراه كند . همچنين اسم تجارتي ثبت شده به نام ديگري را نمي توان انتخاب و استفاده كرد حتي اگر با نام خانوادگي استفاده كننده اخير يكسان باشد ( مستفاد از مواد ٥٧٧ و ٥٧٨ ق.ت.) . اسم تجارتي قابل انتقال است و مدت اعتبار آن پس از ثبت ٥ سال مي باشد .
(مستفاد از مواد ٥٧٩ و٥٨٠ ق.ت.) .
ثبت اسم تجارتي مانند ثبت شركتها و دفاتر و علائم و اختراعات به صورت اعلامي است : به عبارت ديگر متقاضي ثبت با تنظيم اظهارنامه و طي تشريفات مربوط به ثبت و آگهي ثبت علامت را به وسيله اداره ثبت اعلام مي نمايد تا بدين وسيله اشخاص ذينفع با اطلاع از موضوع عند اللزوم اعتراض به ثبت اسم تجارتي مانع ثبت آن شده و حقوق خود را استيفا نمايند .
ثبت تجارتي ها نبايد با ثبت اسم تجارتي اشتباه كرد زيرا ثبت نام تاجر با فوت يا حجر تغيير مي يابد ولي اسم تجارتي با بقاي خود نشانگر ادامه كار موسسه يا تجارتخانه مي باشد . ماده ٥٨٢ ق.ت.مقرر ميدارد: (وزارت ادليه به موجب نظامنامه ترتيب اسم تجارتي و اعلان آن و اصول محاكمات در دعاوي مربوط به اسم تجارتي را معين خواهد كرد. دراين زمينه دراجراي مواد ٥٢٨ و ٥٨٥ ق.ت. طرح اصلاحي آيين نامه ثبت شركتها مصوب ١٣٤٠ با اصلاحات بعدي در بند ٢ ماده اول خود اداره ثبت شركتها و مالكيت صنعتي درتهران را مكلف نموده كه نسبت به ثبت علائم تجارتي و اختراعات و نام تجارتي و اشكال و ترسيمات صنعتي اقدام نمايد ولي تا كنون ايين نامه اجرايي ماده ٥٨٢ ق.ت. راجع به نحوه ثبت مرجع ثبت و حمايت قانوني از دارنده ويا تعقيب افراد سو استفاده كنند از نام تجارتي و به تصويب نرسيده است . با اين ترتيب در حال حاضر ثبت اسم تجارتي بدون تصويب آيين نامه اجرايي ثبت و حمايت از اسم تجارتي امكان پذير نمي باشد و معمولا متقاضي اسم تجارتي را به عنوان علامت تجارتي به ثبت مي رساند.
شايان ذكر است به موجب ماده ٣ قانون سجل احوال مصوب ١٣٠٧ كسي حق ندارد نام خانوادگي شخص ديگري را به عنوان است تجارتي يا عنوا تلگرافي خود قرار ميدهد.
چهارم- نحوه تقاضا و ثبت علائم تجارتي
در حقوق ايران حق استعامال انحصاري علامت فقط به كسي متعلق دارد كه علامت را به ثبت رسانيده است(مستفاد ازماده ٢ ق.ث.ع.و.ا) ثبت علامت تجارتي اختياري است مگر درمواردي كه قانون ثبت آن را الزامي دانسته باشد (مستفاد از تبصره ١ ماده ٢ ق.ث.ع.و.ا) به منظور جلوگيري از تقلب و تقليد و از نظر تسهيل نظارت در ساخت كالاهايي كه براي مصرف واستعمال مستقيم بر روي بدن انسان به كار ميرود ماده ١ آيين نامه نصب وثبت اجباري علائم صنعتي بر روي بعضي از اجناس دارويي و خوراكي و آرايشي مصوب سوم ارديبهشت ماه ١٣٢٨ مقرر مي دارد: تمام اجناس دارويي و طبي و مواد غذايي مشروحه در ماده ٥ اعم از آنكه در داخل ايران و يادر خارج ساخته و وارد كشور شده و در بازار تحت اسم مشخصي با نصب برچسب به معرض فروش قرار مي گيرند بايد داراي علامت صنعتي يا تجارتي ثبت شده بوده و در روي برچسب نكات زير تصريح گردد:
اسم تجارتي و نشاني سازنده جنس با قيد كشور مبدا.
- شماره ثبت علامت در ايران.
- تقاضاي ثبت علامت بايد در اظهارنامه ثبت علامت بازرگاني در سه نسخه روي نمونه هاي چاپي از طرف متقاضي ياوكيل وي تهيه و تسليم گردد. اظهارنامه مذكور بايد دارادي تاريخ و امضا بوده و حاوي نكات زير باشد:
- امضا كننده اظهارنامه صاحب علامت.
- اقامتگاه قانوني (شخص حقيقي يا حقوقي).
-رشته تجارت يا نوع صنعت.
- اسم و اقامتگاه اشخاصي كه صلاحيت دريافت ابلاغ و اخطار را دارند.
- كالا و طبقات علامت بر طبق آيين نامه (ق.ث.ع.و.ا).
- شرح و توصيف علامت.
-طرز مخصوص استعمال علامت مانند اينكه قيد شود به وسائل مختلف به هرشكل واندازه و نوع چاپ
در خاتمه اداره ثبت شركتها و مالكيت صنعتي پس از دريافت اظهارنامه نحوه تنظيم آن را با مقررات تطبيق و مراتب رادر دفتر ثبت مي كند سپس نسخه ثاني اظهارنامه را امضا و مهر نموده به متقاضي به عنوان رسيد مسترد مي دارد. اداره ثبت مكلف استكه ظرف ١٥ روز اظهارنامه و ساير مدارك مذكور را مورد بررسي قرارداده و چنانچه نواقصي در آنها مشاهده نمايدمراتب را جهت رفع نقص به متقاضي ابلاع كند. اما در صورت كامل بودن اظهارنامه علامت مورد تقاضا را به ثبت رسانيده و مراتب را در روزنامه رسمي با قيد نام و نشاني صاحب علامت و كالاهايي كه در آنها از علامت استفاده مي شود آگهي نمايد. در صورتي كه ظرف ٣٠ روز از تاريخ نشر آگهي اعتراضي از طرف اشخاص ذينفع به عمل نيايد اداره ثبت علامت مورد تقاضا را به نام متقاضي در دفتر مخصوص به ثبت رسانيده و گواهي ثبت را به درخواست كننده تسليم مي نمايد.
(مستفاد از مواد ٦ و ٧و ٩و ١٠ و ١١ آ.ق.ث.ع.و
خريد فروش برند تجاري، خريد و فروش علامت تجاري